Chuẩn bị trước khi nái đẻ
– Tắm heo nái sạch sẽ 2-3 ngày trước ngày đẻ và giảm thức ăn xuống còn 1 kg/nái/ngày
– Nên cắt sạch lông đuôi heo nái 3-4 ngày trước đẻ tránh nhiễm bẩn lúc sinh.
– Chuẩn bị khăn sạch để lau heo con khi mới sinh, thuốc sát trùng, thuốc thú y, kềm bấm răng, kéo cắt rốn, chỉ buộc rốn, tất cả dụng cụ phải được sát trùng kỹ lưỡng.
Can thiệp khi nái đẻ
– Khi có nước nhờn và phân su chảy ra từ âm hộ thì khoảng nửa giờ sau nái sẽ sinh. Khi nái nằm yên, rặn từng con dài, ngoắc đuôi liên tục thì chỉ vài phút là con heo đầu tiên được sinh ra. Phải giữ thật yên tĩnh trong chuồng nái sinh để tránh gây ra stress làm heo nái ngưng rặn.
– Thông thường cứ 15 – 20 phút nái đẻ 1 con, khoảng 3 – 4 giờ nái sẽ sinh xong. Nhau được tống ra sau cùng (số heo con bằng với số cuống nhau). Tiêm cho nái một mũi thuốc BIO-METASAL để nái mau hồi phục sức khỏe.
– Kinh nghiệm thực tế: Khi nái cho con bú mà đuôi buông thòng xuống thì xem như không bị sót con hoặc sót nhau. Trái lại, khi cho con bú, heo nái vẫn cong đuôi và có những cơn rặn, thì còn sót con hoặc sót nhau.
– Heo con vừa sinh phải lau dịch nhờn trong mũi, miệng, quanh thân và xách hai chân sau dốc ngược đầu xuống dưới cho nước nhờn trong xoang miệng và mũi chảy ra ngoài.
– Dùng chỉ cột rốn cách thành bụng 2,5-3 cm và cắt rốn cách chỗ cột 1 cm. Chỉ và kéo phải được sát trùng bằng BIODINE trước. Sau khi cắt rốn phải kiểm tra xem có rỉ máu hay không, nếu có thì phải cột lại. Sau đó nhúng rốn vào lọ đựng dung dịch BIODINE để sát trùng.
– Heo con đẻ ra còn nằm trong bọc, cần nhanh chóng xé bọc để không bị ngạt. Nếu heo con bị ngạt, phải mở rộng miệng và dùng tay xoa bóp lồng ngực 60 lần/phút để hỗ trợ hô hấp
– Nái già thường đẻ chậm do rặn yếu hoặc nằm ngủ khi đẻ, cần hỗ trợ bằng cách tiêm BIO-OXYTOCIN. Khi nước ối và phân su chảy ra trên nửa giờ, heo nái rặn từng cơn dài mà vẫn chưa sinh thì đó là biểu hiện của sinh khó. Phải thăm khám để kiểm tra và dùng tay để phụ kéo thai ra, nếu xương chậu hẹp thì đừng cố can thiệp nữa mà phải nhờ thú y có tay nghề mổ bắt con ra.
Chăm sóc heo con theo mẹ
– Dùng khăn ấm lau sạch bầu vú và cho heo con bú sữa đầu càng sớm càng tốt. Những heo nhỏ nên cho bú các hàng vú phía trước để heo con phát triển đồng đều.
– Cho heo con vào ô úm đẻ sưởi ấm cho heo con.
– Một ngày sau khi sinh, heo con được cắt bỏ 8 răng nhằm tránh gây đau vú mẹ khi bú và cắt đuôi heo con để ngăn ngừa heo cắn đuôi.
– Phòng bệnh hô hấp cho heo con: Heo 1 ngày tuổi: dùng 1 ml thuốc BIO-TULACIN tiêm cho một bầy. Ví dụ bầy 10 heo con thì pha loãng 1 ml thuốc với 4 ml nước pha tiêm, lắc đều rồi tiêm 0,5 ml/con. Heo 10 ngày tuổi dùng 2 ml thuốc cho một bầy. Heo 20 ngày tuổi dùng 3 ml thuốc cho một bầy và heo 30 ngày tuổi dùng 3 ml thuốc cho một bầy.
– Tiêm chất sắt cho heo con để ngừa bệnh thiếu máu và tiêu chảy lúc heo con được 3 ngày tuổi, chỉ tiêm một lần duy nhất 1 mlBIO-FER+B12 ( loại 200mg/1ml).
– Lúc heo con được 3-5 ngày tuổi cho uống 1 ml thuốc phòng bệnh cầu trùng BIO-COC.
– Đối với những heo đực không để làm giống thì thiến lúc 7 ngày tuổi.
– Tập ăn sớm cho heo con lúc 10 – 15 ngày tuổi và cai sữa cho heo con khi được 28 ngày tuổi.Những trục trặc trên heo nái sau khi sinh và cách can thiệp
– Heo nái cắn con, không cho con bú: Can thiệp bằng cách tiêm một mũi thuốc an thần, dùng một trong các loại thuốc sau: Combistress: 0,1 – 0,2ml/10kgTT, tiêm bắp, hoặc Komiserastress: 1 – 2ml/100kg TT, tiêm bắp hoặc thuốc Acepril 10: 0,25 – 0,50ml/50kg TT, tiêm bắp. Heo nái sẽ nằm yên trong vòng 15 – 30 phút sau khi tiêm, thả heo con vào để cho bú.
– Xuất huyết làm sưng mép âm hộ:
Cách can thiệp: Tiêm cho heo nái một mũi thuốc an thần, khớp mõm heo nái lại, vệ sinh sạch sẽ vùng âm hộ, sau đó tiêm thuốc tê kết hợp với Epinephrine chung quanh âm hộ. Dùng gạc xếp nhỏ thành sợi dây đặt giữa hai mép âm hộ rồi quấn quanh về phía trước vùng mép có bọc máu và cột chặt theo kiểu cột ga-rô. Một thời gian thì máu sẽ ngưng chảy. Nếu không hiệu quả thì dùng chỉ không tiêu và kim cong để may đường may nệm nằm phía sau bọc máu và buộc chặt lại. Nếu máu vẫn còn chảy thì phải mổ bọc máu ra, lau sạch bên trong để tìm xem chỗ mạch máu đứt rồi dùng chỉ tiêu để cột lại, may vết mổ trên âm hộ với chỉ ny lông, tiêm kháng sinh BIO-AMOX. LA.
– Nếu nái bị viêm tử cung thì tiêm một trong các loại thuốc sau: BIO-CEFQUIN, BIO-AMOX LA, BIO-TETRA 200 LA, hoặc BIO-GENTA AMOX. Đồng thời tiêm thêm thuốc kháng viêm BIO-KETOSOL 100. Rửa tử cung bằng nước đun sôi để nguội pha với thuốc sát trùng BIODINE với liều 3ml thuốc/2 lít nước, đợi cho nước rửa tử cung chảy ra hết rồi mới đặt thuốc BIO-VAGILOX vào tử cung.
PGS.TS Lê Văn Thọ
Cố vấn kỹ thuật Công ty Liên doanh Bio-Pharmachemie
Nguồn: Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam