Đây là lần đầu tiên, một giống virus nội địa để SX vacxin LMLM được công nhận, mở ra cơ hội chủ động nguồn vacxin LMLM phòng bệnh cho chăn nuôi.
Đủ số lượng, chất lượng giống để SX vacxin
LMLM là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan nhanh, gây thiệt hại lớn cho chăn nuôi gia súc. Đây là bệnh được Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) quy định bắt buộc phải báo cáo khi có dịch xảy ra và là đối tượng kiểm dịch vận chuyển gia súc và các sản phẩm gia súc. Hiện nay, thế giới có 7 typ virus LMLM đang lưu hành và có khoảng 76 typ phụ. Để phòng bệnh, sử dụng vacxin là giải pháp hiệu quả nhất. Ở Việt Nam, bệnh LMLM xuất hiện cách đây 100 năm và hiện đã có 3 typ virus lưu hành là typ O, A và Asia1.
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường chứng kiến lễ ký chuyển giao giống virus LMLM mới giữa Chi cục Thú y Vùng VI và các DN
Từ năm 1996 đến nay, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ NN-PTNT triển khai nhiều giải pháp phòng chống dịch LMLM, nhất là Chương trình MTQG phòng chống dịch bệnh LMLM gồm 3 giai đoạn (2006-2010; 2011-2015 và 2016-2020). Tuy nhiên, do không SX được vacxin phòng bệnh trong nước nên Việt Nam phải NK 100%, dẫn đến hiệu quả phòng chống bệnh thấp, trong đó đặc biệt là nguyên nhân không tương đồng của virus vacxin và virus thực địa, nhất là trong bối cảnh virus LMLM thực địa thường xuyên biến đổi.
Với chiến lược kiểm soát dịch bệnh trên vật nuôi, đặc biệt là dịch LMLM, năm 2016, Bộ NN-PTNT đã thành lập BCĐ Quốc gia về SX vacxin phòng bệnh gia súc, gia cầm và thủy sản. Trong đó năm 2017, Đề án thí điểm SX vacxin thương mại sử dụng các chủng virus LMLM lưu hành tại Việt Nam giai đoạn 2017-2020 đã được Bộ triển khai. Theo đó, Chi cục Thú y Vùng IV (Cục Thú y) được giao nhiệm vụ xây dựng nguồn giống virus LMLM để chuyển giao cho các DN sản xuất vacxin với quy mô công nghiệp.
Ông Bạch Đức Lữu, Chi cục trưởng Chi cục Thú y Vùng VI cho biết: Trên thực tế, việc nghiên cứu, chọn tạo giống virus LMLM để SX vacxin cũng là nhiệm vụ mà Chi cục đã có kinh nghiệm thực hiện khoảng 20 năm nay, qua nhiều thế hệ. Theo đó, Trung tâm đã tổ chức thu thập, lưu giữ và bảo quản virus LMLM một cách hệ thống với nhiều công đoạn như: Thu thập bệnh phẩm virus từ thực địa, xét nghiệm để xác định bệnh, đánh giá các đặc tính sinh học như tính độc lực, tính kháng nguyên, tính di truyền virus.
Kết quả, từ hàng nghìn mẫu virus được thu thập, Chi cục đã tuyển chọn được 154 mẫu virus LMLM tốt nhất và gửi sang Phòng thí nghiệm tham chiếu của OIE về bệnh LMLM tại Pirbright (Anh) để giải trình tự gen, phân tích các đặc tính di truyền và đặc tính kháng nguyên của virus, đánh giá mức độ tương đồng kháng nguyên với các loại vacxin đã và đang sử dụng tại Việt Nam.
Qua đó, Chi cục Thú y Vùng VI đã chọn được 3 virus có khả năng phát triển thành vacxin, từ đó đã chọn được 1 mẫu virus LMLM typ O có tên “RAHO6/FMD/O-135, dòng ME-SA/PanAsia” đáp ứng được đầy đủ các tiêu chí kỹ thuật để SX vacxin theo khuyến cáo của OIE. Hội đồng khoa học của Cục Thú y và Hội đồng khoa học Bộ NN-PTNT đã đánh giá giống virus này đủ tiêu chuẩn SX vacxin LMLM, và được Bộ NN-PTNT công nhận chính thức.
DN đã sẵn sàng SX thương mại
Cùng với chọn lọc thành công giống virus để SX vacxin, các DN thuốc thú y lớn cũng đã nhanh chóng phối hợp, vào cuộc và nhận chuyển giao giống virus LMLM mới. Tại lễ công bố diễn ra hôm qua, 3 “ông lớn” ngành SX thuốc thú y đã chính thức ký kết biên bản bàn giao giống virus LMLM của Chi cục Thú y Vùng VI để đưa ra SX thương mại quy mô lớn trong thời gian tới, gồm Cty CP và Phát triển Công nghệ Nông thôn (RTD); Cty Thuốc thú y Đức Hạnh Maphavet và Cty CP Thuốc thú y TƯ (Navetco).
Từ năm 2018, vacxin LMLM “madein Việt Nam” sẽ ra mắt
Theo lãnh đạo Cty Thuốc thú y Đức Hạnh Maphavet, để sẵn sàng đón đầu SX và tung ra thị trường vacxin LMLM, từ tháng 8/2016, Cty này đã khởi công xây dựng dây chuyền SX vacxin LMLM công suất 20 triệu liều/năm hiện đã cơ bản hoàn thiện) Sau khi tiếp nhận giống virus LMLM, Cty sẽ tiến hành ngay việc kiểm tra, SX thử nghiệm trên quy mô phòng thí nghiệm, từ đó xây dựng quy trình SX phù hợp với điều kiện thực tiễn. Dự tính qúy II/2018, những lô vacxin LMLM do Cty SX ở quy mô công nghiệp sẽ đưa ra lưu hành...
Trong khi đó, Cty RTD cũng cho biết đã đầu tư dây chuyền SX vacxin LMLM và được Cục Thú y đánh giá – công nhận phù hợp với yêu cầu GMP-WHO vào tháng 9/2017. Ngoài ra, Cty CP Thuốc thú y TƯ trong năm 2017 cũng đã tham gia dự án do Cục Thú y đề xuất để SX thí điểm vacxin LMLM thương mại sử dụng các chủng virus LMLM lưu hành tại Việt Nam và bước đầu đã thu được kết quả khả quan.
Hy vọng với sự vào cuộc của các DN lớn trong ngành SX thuốc thú y, từ năm 2018, vacxin LMLM “Madein Việt Nam” có thể sẽ chính thức ra mắt, phục vụ người chăn nuôi trong nước.
Lê Bền
Nguồn: nongnghiep.vn
“Giống vacxin này hiện nay có đủ số lượng, chất lượng để nuôi cấy, phát triển nhân lên để SX hàng chục triệu liều vacxin/năm, đủ cho nhu cầu phòng bệnh LMLM tại Việt Nam từ năm 2018 trở đi. Ngoài ra, Chi cục cũng đang hoàn thiện hồ sơ đối với giống virus LMLM typ A và Asia1 để Bộ công nhận, phục vụ cho SX vacxin nhị giá (O và A) từ năm 2018; sau đó có thể là vacxin tam giá (O, A và Asia1)...”, ông Bạch Đức Lữu cho hay.
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường: Đây là cột mốc quan trọng
Chỉ trong vòng 20 năm gần đây, chăn nuôi Việt Nam đã tạo được sức phát triển nhanh, đồng bộ nhất so với các lĩnh vực khác. Đến nay, ngành chăn nuôi cơ bản tiệm cận với trình độ cao của thế giới về cả sức SX và tiến bộ KH- CN... Tuy nhiên, khâu yếu nhất hiện nay của chăn nuôi nước ta vẫn là chế biến và tổ chức thị trường tiêu thụ.
Trong đó, chiến lược dài hơi của chăn nuôi Việt Nam là phải vươn ra XK. Để đạt được mục tiêu này, việc đảm bảo an toàn dịch bệnh đang hết sức quan trọng và cấp bách. Trong đó, chủ động SX là yêu cầu vô cùng cần thiết nhằm phòng chống dịch bệnh, với đòi hỏi sản phẩm chăn nuôi giá thành rẻ, trong đó việc chủ động được vacxin rẻ hơn so với NK là rất quan trọng.
LMLM là một dịch bệnh mà thế giới rất tối kỵ, phải giải quyết được dứt điểm bệnh này mới mở ra điều kiện để Việt Nam XK các sản phẩm chăn nuôi. Vacxin LMLM lâu nay là một vacxin khó SX. Vì vậy, thành công bước đầu của Chi cục Thú y Vùng VI trong việc chọn được giống virus mới dùng để SX vacxin LMLM đầu tiên tại Việt Nam đã đánh dấu cột mốc quan trọng, mở ra triển vọng chủ động nguồn vacxin nội địa...
Biểu dương những nỗ lực của Chi cục Thú y Vùng VI cũng như các DN đã tham gia hợp tác, đầu tư cơ sở vật chất để SX vacxin LMLM, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng lưu ý, đây mới chỉ là thành công bước đầu. Bộ trưởng giao Cục Thú y, Cục Chăn nuôi tiếp tục phối hợp với các đơn vị, DN liên quan tiếp tục hoàn thiện quy trình SX, tạo điều kiện thuận lợi nhất trong khâu khảo nghiệm, kiểm nghiệm vacxin của các DN để sớm đưa ra tiêu thụ thời gian tới.
Bên cạnh đó, cần tiếp tục nghiên cứu thêm đối với các giống virus LMLM thuộc các typ khác như typ A, typ Asia1... Về dài hạn, sẽ xúc tiến xây dựng Đề án An toàn dịch bệnh cho ngành chăn nuôi trong thời gian tới, trong đó có việc đầu tư bài bản cho chiến lược từng bước nội địa hóa nguồn vacxin phục vụ cho ngành chăn nuôi nước ta...