Tóm tắt
Nghiên cứu nhằm chọn tạo hai dòng lợn nái SS1 (Landrace), SS2 (Yorkshire) và tổ hợp nái bố mẹ (SS12 và SS21) năng suất cao. Dữ liệu sinh sản của 569 nái (2.060 ổ đẻ) Landrace và Yorkshire tại Bình Thắng, Tiên Phong, Khang Minh An và Nhật Minh đã được thu thập cùng với mẫu máu để phân tích kiểu gen FSHB và PRLR.
Dựa vào giá trị giống ước tính bằng BLUP và kiểu gen đã chọn được thế hệ 1 với 34 đực và 180 nái Landrace (gọi là SS1); 34 đực và 180 nái Yorkshire (gọi là SS2) và tiếp tục nhân giống thế hệ 2 và 3. Ở thế hệ 3, năng suất sinh sản của đàn SS1 và SS2 đã được cải thiện rất đáng kể so với đàn giống xuất phát: 14,5-15,1 con sơ sinh/ổ; 13,2-13,4 con sơ sinh sống/ổ và 12,6-12,7 con cai sữa/ổ. Đàn nái bố mẹ SS12 và SS21 đạt 29,7-29,8 con cai sữa/nái/năm.
Ảnh minh họa
Đặt vấn đề
Trong vài thập kỷ qua, công nghệ đánh giá di truyền BLUP đã được áp dụng phổ biến ở các quốc gia phát triển, đã giúp nâng cao hiệu quả chọn lọc và đẩy nhanh tiến bộ di truyền. Cho đến thời điểm hiện tại, công nghệ này vẫn đang được áp dụng rất phổ biến trong tất cả các quốc gia phát triển. Gần đây, hàng loạt các tiến bộ trong di truyền phân tử liên quan các gen chức năng liên kết chặt chẽ với các tính trạng sinh sản và đã được ứng dụng trong công tác chọn giống lợn ở nhiều quốc gia.
Trong đó, đa hình kiểu gen ESR có ảnh hưởng rõ ràng đến số con sơ sinh/ổ, số con sơ sinh sống/ổ và số con cai sữa/ổ của lợn Yorkshire và Landrace (Humpolicek và ctv, 2009; Wang và ctv, 2013); gen FSHB có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của các giống lợn Yorkshire, Landrace (Zhao và ctv, 1999; Nakarin và Supamit, 2012); gen PRLR ảnh hưởng đến kích cỡ lứa đẻ ở giống lợn Hungarian Large White và Landrace đã được báo cáo (Kmiec và Arkadiusz, 2004; Kovacs và ctv, 2010).
Tuy nhiên, do quy luật di truyền đa gen, việc chọn lọc tính trạng này có thể ảnh hưởng đến tính trạng khác và mức độ cận huyết tăng nhanh, nếu chỉ chọn lọc một vài gen nào đó. Mặt khác, do tương tác giữa kiểu gen và môi trường luôn tồn tại, một kiểu gen tốt chưa chắc đã cho năng suất cao ở các môi trường khác nhau. Do vậy, đối với các tính trạng năng suất ở lợn, việc chọn lọc kết hợp giá trị giống ước tính (BLUP) với kiểu gen có liên kết chặt chẽ với sinh sản sẽ là lựa chọn tốt, làm tăng độ chính xác chọn lọc. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm chọn tạo hai dòng lợn nái SS1 (Landrace), SS2 (Yorkshire) và lợn nái lai bố mẹ là con lai giữa hai dòng này (SS12 và SS21) có năng suất sinh sản cao.
Kết luận
Sau ba thế hệ chọn tạo, năng suất sinh sảnđã được cải thiện rất rõ ràng ở TH3 trên SCSS (14,5-15,1), SCSSS (13,2-13,4) và SCCS (12,6- 12,7) so với đàn giống THXP và tương đương với năng suất sinh sản của giống Landrace và Yorkshire nhập khẩu từ Đan Mạch năm 2013 và 2014.
Đối với tổ hợp bố mẹ SS12 và SS21 lai chéo giữa hai dòng SS1 và SS2, việc sử dụng dòng nào làm bố và dòng nào làm mẹ đều không ảnh hưởng đến năng suất sinh sản của đàn nái lai bố mẹ, đồng thời cả hai tổ hợp lai bố mẹ này đều biểu hiện ưu thế lai 3,3-8,3% với SCSS, 1,5-4,5% với SCSSS, 2,4-3,2% với SCCS và 2,7-5,1% với KL21 so với hai dòng bố, mẹ.
Cần tiếp tục chọn lọc nâng cao tần số gen A (với FSHB) và tần số gen C (với PRLR) trong đàn giống để ổn định di truyền và năng suất của hai đàn giống SS1 và SS2 ở các TH tiếp theo.
Nguyễn Hữu Tỉnh1*, Nguyễn Văn Hợp1, Trần Văn Hào1, Phạm Ngọc Trung1
và Nguyễn Thị Lan Anh1
1 Phân Viện Chăn nuôi Nam Bộ
* Tác giả liên hệ: TS. Nguyễn Hữu Tỉnh, Phó Viện trưởng Viện Chăn nuôi Kiêm Phân viện trưởng Phân Viện Chăn nuôi Nam Bộ: Kp. Hiệp Thắng, P. Bình Thắng, Dĩ An, Bình Dương; Email: tinh.iasvn@gmail.com
Nguồn: Tạp chí KTKT Chăn nuôi số tháng 9.2020 – Hội Chăn nuôi Việt Nam – ISSN 1859 – 476X Link truy cập toàn file: http://nhachannuoi.vn/wp-content/uploads/2020/10/FILE_20201021_113615_TAPCHICHANNUOI259-da-nen.pdf
Địa chỉ: Tầng 4, Tòa nhà 73, Hoàng Cầu, Ô Chợ Dừa, Đống Đa, Hà Nội.
Điện thoại: 024.36290621
Fax: 024.38691511
E – mail: tapchichannuoi@hoichannuoi.vn